دراصطلاح عامیانه به آن‌ها«ازدماغ فیل افتاده» می‌گویند، یا همان «خودشیفته». انسان هایی که فکر می کنند از همه نظر از اطرافیان و بلکه سایر آدم های روی کره زمین برتر هستند و اصلا دیگران برای این خلق شده اند که پیوسته از آنان تعریف و تمجید کنند.

میزان خودشیفتگی گاه در برخی از این افراد آن قدر زیاد می شود که آنان در پیدا کردن همسر مناسب یا شغل دلخواه خود دچار مشکل می شوند، چون هیچ کسی را در حد همسری خود نمی دانند و هیچ کاری را هم در شان شخصیت شان نمی بینند.

از دوره نوجوانی شکل می گیرد

در واقع می توان گفت این افراد دچار نوعی تحریف شناختی و احساسی می شوند . خود بزر گ بینی یا همان اختلال شخصیت خود شیفتگی معمولا دراوایل دوران نوجوانی به وجود می آید و در آن دوره تثبیت می‌شود.

ویژگی های یک فرد خودشیفته

دکتر هادی صدری روان شناس و مشاور خانواده در گفت و گو با زندگی سلام به بیان برخی ویژگی های یک خودشیفته می پردازد:

* خودشیفته ظاهرا از حرمت نفس برخوردار است، ولی واقعا چنین نیست. معمولا میان خود و دیگران تفاوت و تفکیک قائل نیست و اگر هست خودش را برتر و بالاتر می بیند! برای خودش ارزش و اهمیتی را قائل است که برای دیگران قائل نیست. دیگران را بد و خود را خوب، خواستنی و دوست داشتنی می داند و این خواستنی و دوست داشتنی بودن را برای دیگران قبول ندارد.

* خودشیفتگی با میزان اعتماد به نفس در ارتباط است. بیشتر اوقات فرد خودشیفته درباره خود نظری فراتر از واقعیت دارد. او برای پر کردن خلاء اعتماد به نفس خود تمام تلاش و کوشش خود را می کند تا به دیگران بقبولاند که چقدر مهم است.

* خودشیفته حرمت نفس ندارد، گرچه به شدت وانمود می کند که حرمت نفس چشمگیر و قابل قبولی دارد. معمولاً کسانی در دام خودشیفتگان می افتند که از عقیده و اعتماد به نفسی کافی بر خوردار نیستند.

* بسیاری از افراد خودشیفته منزوی و دوری گزین هستند، زیرا در پیام‌هایی که به دیگران می دهند ؛آنها را از خود می رنجانند و دیگران کم کم از آنان دور می شوند.

* آن ها به فردیت خود اهمیت می دهند، ولی همیشه دیگران را در ارتباط و خدمت خود می بینند. از استقلال صحبت می کنند ولی به دیگران وابسته اند و مایلند از وجود دیگران استفاده کنند.

* ظاهر و باطن خودشیفته بسیار متفاوت است، بیشتر اوقات آنچه را که نشان و نمایش می دهد، با خودش شباهت و نزدیکی ندارد. آنها انسان های خود خواه، بی وفا و تشنه قدرت هستند.

* فرد خود شیفته علاقه عجیبی دارد که مورد ستایش و پرستش قرار گیرد. تملق و چاپلوسی (حتی به دروغ) را دوست دارد. مقدار بیش از حدی از انرژی روانی اش مشغول خود است. گاهی نیز خلا ءعدم توجه به خود را با تعریف کردن از خود و اینکه نیازمند توجه دیگران نیست ؛پر می کند و حتی اگر از توانایی کسی بگویید، به او بر می خورد و به دنبال عیب و ایرادی در او می گردد، و آن را بی اهمیت جلوه می دهد.

* پر توقع و انتظار است؛ توقع و انتظار او همیشه با خشم همراه است و دیگران را به عنوان شیء و کالا می بیند که همه باید از او تعریف کنند. در مورد خودش، نظری واقع بینانه ندارد. در زمان نقد و قضاوت، خودش را آنگونه که هست نمی بیند.

* احساس محق بودن دارد، انتظارات غیرمنطقی برای رفتار مطلوب از سوی دیگران یا موافقت حتمی با خواسته های خود دارد و در روابط بین فردی استثمارگر است، یعنی از دیگران برای رسیدن به اهداف خود استفاده می کند.

* خودشیفته، فاقد حس همدلی است. اشتیاقی برای شناختن با احساس‌ها و نیازهای دیگران ندارد.

* احساس بزرگ منشی مبنی بر مهم بودن دارد. برای مثال در پیشرفت ها و استعدادهای خود اغراق می کند و انتظار دارد که بی تناسب با پیشرفت هایش برتر شناخته شود.

تقسیم بندی افراد خود شیفته

افراد خودشیفته که دارای طرحواره استحقاق(برتری جویی و مستحق بودن) هستند،به چهار گروه تقسیم می شوند، که به این شرح است:

۱-افرادی که در اثر تربیت ناز پرورانه بزرگ شده اند که به آنها استحقاق ناب می گویند.این افراد هر چه در کودکی خواسته اند برایشان فراهم بوده است و والدین آنها رهمسریابی موقت به اصطلاح لوس و ننر بار آورده اند.

۲-افرادی که با زجر و محرومیت بزرگ شده اند که به آنها استحقاق شکننده می گویند.این افراد یا از خانواده های طلاق هستند و یا شاهد تحقیرهای والدین و بزرگ ترها بوده اند و یا والدین آنها رابطه گرمی با کودکان و خودشان نداشته اند، این افراد برای جبران افراطی احساس حقارت در خود، دست به رفتارهای خود شیفتگی می زنند.

۳-افراد خودشیفته وابسته که به دیگران آویزان می شوند و خود را همسریابی دائم مستحق این می بینند که افراد دیگر همسریابی دائم باید نیازهای آنها را برآورده کنند که به آنان استحقاق نیازمند می گویند.

4- افرادی که در خود ؛به جز یکی دو مورد ؛احساس نقص و کاستی و گاهی احساس حقارت پنهان و درونی؛ می کنند و طوری خودشان را نشان می دهند که گویا هیچ مشکلی ندارند و به مانند موشی روی خود پوست شیر می کشند.

روش درمان خودشیفتگی

روان درمانی اختلال شخصیت خود شیفته بی‌‌‌نهایت مشکل است. چون برای پیشرفت درمان این افراد باید دست از تمایلات خود شیفتگی بردارند تا بتوانند با درمانگر رابطه برقرار کنند و این مستلزم بینش و آگاهی بیمار نسبت به رفتار وتفکر خود است. سایت موقت، سایت همسریابی موقت ایرانی این بینش در اصل وجود ندارد و اگر هم به مشکل خودسایت موقت، سایت همسریابی موقت ایرانی بینش پیدا کنند به دنبال آن تصویر متلاشی شده خود باعث سایت همسریابی می‌شود که دوباره رفتار و تفکر خود بزرگ بینی را در پیش بگیرند.

درمان شناختی_رفتاری برای اختلال شخصیت خودشیفته به سمت کاهش دادن خودبزرگ بینی درمانجو و تقویت کردن توانایی او در برقرار کردن رابطه با دیگران گرایش دارد. درمانگر برای رسیدن به این هدف مداخله هایی را ترتیب می دهد که به جای حمله کردن به تمایلات خودبزرگ بینی و خود محوری درمانجو روی آنها کار کند.

برای مثال به جای اینکه درمانگر سعی کند درمانجو را متقاعد سازد کمتر خودخواه باشد، می کوشد به او نشان دهد که راه های سایت همسریابی بهتری هم برای رسیدن به هدف های شخصی مهم وجود دارند.

زمانی که درمانگر یک برنامه کاری با اهداف درمانی روشن تهیه و آن را دنبال می کند درمانجو یاد می گیرد چگونه محدودیت هایی را در زمینه های دیگر زندگی تعیین کند.

البته دارو درمانی نیز همراه با روان درمانی به کار گرفته می شود. معمولا استفاده از ضد افسردگی‌ها و کربنات لیتیوم برای تحمل بهتر احساس طرد شدن و نوسانات خلقی مفید است که در صورت صلاحدید توسط پزشک متخصص تجویز خواهد شد.

گؤنده ر     بؤلوم لر: